meertens.knaw.nl - Dyna
DynaSAND
Dynamische Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten

Het Meertens Instituut is een onderzoeksinstituut dat zich bezighoudt met de bestudering en documentatie van Nederlandse taal en cultuur. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven.

Deze databanken van het Meertens Instituut bieden een uniek perspectief op de Nederlandse taal en cultuur en dienen als uitgangspunt voor het onderzoek.

De "Dynamische Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten" ("DynaSAND") is een on-line tool voor dialectsyntactisch onderzoek. DynaSAND bestaat uit een database, een zoekmachine, een cartografische component en een bibliografie.

• Zoek op locaties - U kunt hier een overzicht oproepen van alle locaties waar een interview gehouden is, met bijbehorende plaatsnaamcodes.
• Zoek op testzinnen - Met deze optie kunt u een lijst oproepen van alle in de interviews gebruikte testzinnen met bijbehorende zinsnummers.
• Zoek op (dialect)syntactische variabelen - U kunt met deze optie zoeken op basis van de onderzochte syntactische variabelen.
• Zoek op data - U kunt zoeken op zinsnummer, locatie, tekst of losse woorden, commentaar van de velwerker of op het type vraag. Deze zoektypes zijn ook te combineren.
• Zoek op tags - Zoeken op één of meer woordsoorten en/of kenmerken van woordsoorten.
• Zoek op lemma's - Interviews doorzoeken met één of meer woord(en), tags, lemma's, zinsnummer en plaatscode.
• Zoekresultaten - Zoeken in de zoekresultaten die bij voorgaande zoekacties zijn opgeslagen.
• Bibliografie dialectsyntaxis - Zoeken in de SAND-bibliografie (dec. 2005: 1393 titels).
• Kaarten - Zoeken in eerder door uzelf opgeslagen kaarten. De data op basis waarvan de kaarten zijn getekend zijn via de kaarten terug te vinden.
• Karteer zoekresultaten - Kartering van syntactische verschijnselen en hun eventuele correlaties.
• XML - Transcripten van de mondelinge interviews als XML volgens de TEI-standaard.

meertens.knaw.nl - eWND
eWND
elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten

Het Meertens Instituut is een onderzoeksinstituut dat zich bezighoudt met de bestudering en documentatie van Nederlandse taal en cultuur. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven.

Deze databanken van het Meertens Instituut bieden een uniek perspectief op de Nederlandse taal en cultuur en dienen als uitgangspunt voor het onderzoek.

• Zoeken
• Bladeren
• Werkwijze
• Woordenboeken
• Links
• Medewerkers
• Contact

De "elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten" ("eWND") bevat een alsmaar groeiend aantal oude en modernere Nederlandse dialectwoordenboeken. De eWND is opgezet door Nicoline van der Sijs, naar het voorbeeld van de etymologiebank. De eWND is tot stand gekomen met ondersteuning van het Prins Bernhard Cultuurfonds, de Toon Weijnen-Stichting, de Raod veur ’t Limburgs en het NWO-project Time Capsule.

Het doel van de eWND is om zoveel mogelijk dialectwoordenboeken digitaal beschikbaar en doorzoekbaar te maken, zodat taalkundigen en taalliefhebbers alle belangrijke Nederlandse dialectwoordenboeken op één centraal punt kunnen raadplegen - waarmee de wens van Matthias de Vries, in 1886 geciteerd door Helmer Molema in zijn Gronings woordenboek, na 130 jaar eindelijk wordt gerealiseerd.. De vele dialectwoordenboeken die vanaf de negentiende eeuw zijn samengesteld, beschrijven meestal slechts de woordenschat van een bepaalde plaats, soms van een wat grotere regio, maar ze bestrijken nooit het hele Nederlandstalige gebied. De eWND doet dat op termijn wel: binnen de eWND worden alle bestaande woordenboeken tot één groot netwerk aan elkaar gekoppeld, via de Standaardnederlandse vorm die door stagiairs is toegevoegd (zie Werkwijze). Hierdoor krijgt men gemakkelijk zicht op de verbreiding van dialectwoorden, -klanken, -vervoegingen en -verbuigingen (zoals meervoudsvormen en verkleinvormen) over het Nederlandse taalgebied. Via de eWND kan men het taalgebruik uit verschillende regio’s met elkaar vergelijken. Doordat de eWND zowel oude als jonge dialectwoordenboeken bevat, komen voorts veranderingen aan het licht die dialecten in de loop van de tijd hebben doorgemaakt.

In de eWND kan men via de door ons toegevoegde Standaardnederlandse vorm de verschillende dialectvormen opzoeken. Als men bijvoorbeeld het Standaardnederlandse negotie zoekt, vindt men alle corresponderende dialectopgaven: naast Deventers agósî onder andere Schaijks negoosie. Ook kan men specifieke dialectwoorden opzoeken, of men kan de dialectwoorden vinden die voldoen aan bepaalde grammaticale kenmerken (voorzover expliciet in de oorspronkelijke woordenboeken vermeld): zo kan men zoeken op woordsoort, meervoudsvorm, verkleinvorm, vervoeging en verbuiging.

De eWND is gelanceerd in juni 2015, maar na die datum worden nog steeds woordenboeken toegevoegd. Op deze website wordt niet alleen de mogelijkheid geboden de verschillende dialectwoordenboeken via een gemeenschappelijke zoekinterface te doorzoeken, maar ook kunnen gebruikers alle tekstuitgaven afzonderlijk raadplegen en downloaden (zie Tekstuitgaven woordenboeken); een aantal van die tekstuitgaven is nooit eerder gepubliceerd.

Bij de samenstelling van de eWND wordt samengewerkt met dialectologen, streektaalfunctionarissen en streektaalorganisaties in Nederland en Vlaanderen. Op deze website staan alleen dialectwoordenboeken uit Nederland: de universiteit van Gent maakt een tegenhanger met dialectwoordenboeken uit Vlaanderen en Zeeland; zie hiervoor: http://www.woordenbank.be/. Parallel aan de eWND wordt aan de Radboud Universiteit met geld van CLARIN-NL gewerkt aan het project CARE (CuRatie en integratie REgionale woordenboeken), dat tot doel heeft de regionale Woordenboeken van de Brabantse, Limburgse en Gelderse dialecten om te zetten naar een gezamenlijke database.

meertens.knaw.nl - NDB
NDB
Nederlandse Dialectenbank

Het Meertens Instituut is een onderzoeksinstituut dat zich bezighoudt met de bestudering en documentatie van Nederlandse taal en cultuur. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven.

Deze databanken van het Meertens Instituut bieden een uniek perspectief op de Nederlandse taal en cultuur en dienen als uitgangspunt voor het onderzoek.

• Over
• Opnames binnen Europa
• Opnames buiten Europa
• Onderzoek
• Toekomst
• Audiodigitalisering

Welkom bij de Nederlandse Dialectenbank. U vindt hier meer dan duizend uur geluidsmateriaal, zoals dit in de afgelopen decennia is verzameld door onderzoekers van het Meertens Instituut (KNAW).

NL Het betreft geluidsbestanden van dialectopnames van binnen- en buiten Europa. Het leeuwendeel van de opnames van binnen Europa zijn uit Nederland, Vlaanderen en Noord-Frankrijk - het Nederlandse taalgebied. De opnames van buiten Europa, zoals uit de Verenigde Staten van Amerika zijn meestal van Nederlandse emigranten. Tevens zit bij veel van de opnames documentatie zoals transcripties, gegevens over de sprekers en vragenlijsten.

U kunt op verschillende manieren zoeken door de collectie. Onder andere door te zoeken op land en plaats. Daarnaast kunt u zoeken op trefwoorden en bij 'uitgebreid zoeken' op onder meer 'opname jaar' en 'beroep'. Ten slotte kunt u ook gebruik maken van de geografische interface, de Sprekende Kaart.

Al het hier geplaatste materiaal is vrij te gebruiken voor dialectologisch, fonetisch, historisch of ander onderzoek. Onderzoekers wordt gevraagd bij publicatie de volgende bronverwijzing te gebruiken:

Oostendorp, M. van (2014). "Phonological and phonetic databases at the Meertens Institute." The Oxford Handbook of Corpus Phonology. Eds. J. Durand & G. Kristoffersen. Oxford: OUP. 546-551.

meertens.knaw.nl - Wink
De nieuwe Winkler

Het Meertens Instituut is een onderzoeksinstituut dat zich bezighoudt met de bestudering en documentatie van Nederlandse taal en cultuur. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven.

Deze databanken van het Meertens Instituut bieden een uniek perspectief op de Nederlandse taal en cultuur en dienen als uitgangspunt voor het onderzoek.

83 dialectvertalingen van de gelijkenis van de verloren zoon; onder redactie van Harrie Scholtmeijer English version

Rembrandt van Rijn, 1668-69: De terugkeer van de verloren zoon

In 1874 publiceerde J.H. Winkler het boek Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon, waarin hij voor een groot aantal Nederlandse en Friese dialecten in Nederland, Vlaanderen en Duitsland een vertaling optekende van de gelijkenis van de verloren zoon (Lucas 15:11-32). Dit Dialecticon is in een elektronische editie te vinden in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren. In 1996 werd deze exercitie voor Nederland herhaald door dr. Harrie Scholtmeijer, indertijd in dienst van het Meertens Instituut. Scholtmeijer legde informanten uit dezelfde plaatsen als waar Winkler geweest was de tekst voor van hetzelfde fragment (in een Nederlandse vertaling gebaseerd op die van het Nederlands Bijbel Genootschap), met de vraag deze in het eigen dialect te vertalen.
...

rug.nl
Measuring Dialect Pronunciation Differences using Levenshtein Distance

Proefschrift ter verkrijging van het doctoraat in de Letteren aan de Rijksuniversiteit Groningen op gezag van de Rector Magnificus, dr. F. Zwarts, in het openbaar te verdedigen op donderdag 8 januari 2004 om 14.15 uur door Wilbert Jan Heeringa
...
Contents

• 1 Introduction 1
• 1.1 Motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
• 1.2 Overview . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
• 2 Overview of methods in dialectology 9
• 2.1 Traditional methods . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
• 2.2 Perceptual methods . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
• 2.3 Computational methods . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
• 2.4 Our choice of method . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
• 3 Measuring segment distances discretely 27
• 3.1 Representation of segments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
• 3.2 Diphthongs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
• 3.3 Affricates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
• 3.4 Suprasegmentals and diacritics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
• 3.5 Redundancy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
• 3.6 Comparison of segments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
• 3.7 Linear and logarithmic distances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
• 3.8 Correlation between systems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
• 3.9 Conclusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
• 4 Measuring segment distances acoustically 79
• 4.1 Visible speech . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
• 4.2 Samples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
• 4.3 Representation of segments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
• 4.4 Diphthongs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
• 4.5 Affricates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
• 4.6 Suprasegmentals and diacritics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
• 4.7 Comparison of segments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
• 4.8 Correlation between systems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
• 4.9 Conclusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
• 5 Measuring dialect distances 121
• 5.1 Levenshtein distance using transcriptions . . . . . . . . . . . . . . 121
• 5.2 Levenshtein distance using acoustic word samples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
• 6 Analysing dialect distances 145
• 6.1 Cluster analysis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
• 6.2 Multidimensional scaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
• 7 Validating Norwegian dialect distances 165
• 7.1 Overview of methods . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
• 7.2 Data source . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
• 7.3 Consistency . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
• 7.4 Validity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
• 7.5 Choice and results . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
• 8 Measuring Norwegian dialect distances 199
• 8.1 Data source . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
• 8.2 Classification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
• 8.3 Continuum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
• 8.4 Conclusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
• 9 Measuring Dutch dialect distances 213
• 9.1 Data source . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
• 9.2 Distances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
• 9.3 Classification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
• 9.4 Classification per subgroup . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
• 9.5 Continuum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
• 9.6 Relation to Standard Dutch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
• 9.7 Conclusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
• 10 Conclusions and future prospects 279
• 10.1 Conclusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
• 10.2 Applications . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
• A Figures 285
• B Tables 289
• Samenvatting 295
• References 301

Chapter 1
Introduction
1.1 Motivation

Dialect speakers are aware that there exist borders in the dialect landscape. This is reflected in the dialect map of Daan and Blok (1969). In the Netherlandic part of this map dialect borders are found on the basis of the arrow method. Dialects which speakers judge to be similar are connected by arrows. Bare strips, where no arrows are placed, show dialect area borders.
...

Papers

Meertens, P. J.
Bibliografie der dialecten van Nederland 1800-1950

In opdracht van de Dialectencommissie der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen samengesteld
Meertens, P. J., Wander, B.