Etymologie, Etimología, Étymologie, Etimologia, Etymology, (griech.) etymología, (lat.) etymologia, (esper.) etimologio
NL Königreich der Niederlande, Reino de los Países Bajos, Royaume des Pays-Bas, Regno dei Paesi Bassi, Kingdom of the Netherlands, (esper.) Niederlando
Ismus, Ismo, Isme, Ismo, Ism, (esper.) ismoj

BR-Ismen

Ananas (W3)

"ananas" "vrucht"

• Shona "nananzi" [via Afrikaans];
• Ambons-Maleis "ananas" ;
• Keiees "nas" [via Indonesisch/Maleis];
• Muna "nanasi" (uit Nl of Portugees);
• Singalees "ann.si" (uit Nl of Portugees);
• Japans "ananasu" ;
• Koreaans "ananas". [via Japans];
• Negerhollands "anas" ;
• Berbice-Nederlands "nanasi" ;
• Sranantongo "n'nasi" ;
• Arowaks "nana" ;
• Karaibisch "nana" [via Sranantongo];
• Sarnami "ajanas".

...
Via het Portugees en het Spaans (Portugees "ananes" [1557; Friederici], "nanas" [1558; Friederici], Spaans "ananaz" [1563; Friederici]; nu in beide talen "ananás") ontleend aan "naná" en "ananá", woorden uit het Tupí-Guaraní, een inheemse Zuid-Amerikaanse taalgroep.

In 1555 leerde men de vrucht voor het eerst in Europa kennen door de beschrijving van de Franse kosmograaf André Thevenet (1502-1590). Wrsch. is het woord via Portugees "ananas" in het Engels en Frans als "ananas" opgenomen. In de Nederlanden is het bekend geworden door reisbeschrijvingen uit de 17e eeuw.
...

ANANASBLOEM - (KRUIDACHTIG SIERPLANTJE (ANGELONIA ANGUSTIFOLIA))

BOOMANANAS - (DE GROTE SOORTEN VAN DE ANANASFAMILIE)

BOSANANAS - (DE GROTERE WILDE SOORTEN VAN DE ANANASFAMILIE)

...
Woordfamilie

Als deel van een afleiding

• ananasje

Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen

• vliegerananas

Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen

• ananasbereiding
• ananasblokje
• ananasboer
• ananasboerderij
• ananasgebakje
• ananasgeur
• ananasgras
• ananasjam
• ananaskers
• ananaspalm
• ananasplant
• ananasplantage
• ananasroomkaas
• ananassap
• ananasschijf
• ananasshake
• ananassmaak
• ananasveld
• ananasvezel
• ananasvlaai
• ananaswijn

1596 ananas ‘vrucht’ - SPAANS

ananas [vrucht]

zelfstandig naamwoord ; datering: 1596;

thema: plantenrijk

Klik hier voor de volledige woordfiche

• Ambons-Maleis "ananas" [vrucht]
• Arowaks "nana" [vrucht]
• Berbice-Nederlands "nanasi" [vrucht]
• Japans "ananasu" [vrucht]
• Karaïbisch "nana" [vrucht]
• Keiëes "nas" [vrucht]
• Koreaans "ananasu" [vrucht]
• Muna "nanasi" [vrucht]
• Negerhollands "anas" [vrucht]
• Sarnami "ajanás" [vrucht]
• Shona "nananzi" [vrucht]
• Singalees "annasi" [vrucht]
• Sranantongo "n'nasi" [vrucht]

"ananas" (-sen), enige inheemse, op de bodem groeiende plantensoorten verwant aan de gecultiveerde "ananas" en op deze lijkend.

1835 (Teenstra 2:144, "wilde ananas"). ?.

Ook in Westelijk Guyana (Hartsinck 1770:283), mogelijk afkomstig van daar.

Opmerking: Voor "ananas" als bij Heneman (1784) zie "pinezwamp"*.

(dons2013)

"a’nanas": "wilde ananas" (de, -sen),

1. naam van een soort "ananas" met kleine vruchten, voorkomend aan de rand van rotsplaten* ("Ananas ananassoides", "Ananasfamilie"*).

2. naam voor alle grotere soorten van de "Ananasfamilie"*, behalve de gekweekte "ananas", zowel (a) de bodem begroeiende als (b) andere planten (vooral bomen) begroeiende. (a) Echter wordt deze barre zandwoestijn op eene bevallige wijze door bloemdragende doornheesters en eene menigte wilde ananassen () afgewisseld (Teenstra 1835 II: 144). (b) Vaak nestelen ze [boomslangen] in parasitaire planten, z.a. wilde ananassen (Bromeliaceae) in de oerwoudbo men (Heyde 1978: 76).

Etym.: Oudste vindpl. (van 2a)

Teenstra (cit.). - Syn. van 2 bosananas*, van 2b boomananas*.

(dons1989)

"a’nanasbloem" (de, -en), kruidachtig sierplantje met smalle bladeren en één lange bloemtros met paarse bloempjes, afkomstig uit West-lndië en Mexico (Angelonia angustifolia, Bezemkruidfamilie*).

Zie Ost. 164.

(dons1989)

"A’nanasfamilie" (de), familie van eenzaadlobbige kruiden; de bladeren in een wortelrozet, vaak met doornige rand, de bloemen in aren of pluimen; vaak epifytisch, d.w.z. groeiend op andere planten, vooral op bomen (Bromeliaceae).

Etym.: Genoemd naar de gewone ananas ("Ananas comosus").

(dons1989)

"boom’ananas" (de, -sen), naam voor de grote soorten van de Ananasfamilie* die epifytisch groeien, d.w.z. op andere planten, vooral op bomen. Heel voorzichtig gaan ze verder en zo komen ze eindelijk onder zo’n oude koffiemama* vol boomananassen (in deel van toelatingsexamen Mulo 1949).

Zie ook: "wilde ananas"*, "bosananas"*.

(dons1989)

"bos’ananas" (de, -sen), naam voor de grotere soorten van de "Ananasfamilie"*, behalve de gekweekte ananas, zowel (a) de bodem begroeiende als (b) andere planten (vooral bomen) begroeiende (epifyten). a: De kruidlaag ontbreekt soms vrijwel, in andere gevallen is hij dicht, waarbij meestal bosananas [in dit geval Bromelia alta] overheerst (L&Mo 18). b: Gemakkelijk te onderkennen epifyten zijn naast de varens de bosananassen, vaak met rozetten van harde aan de rand gestekelde bladeren waarin water wordt opgevangen, en orchideeën (Enc.Sur. 181).

Etym.: Ze komen overal voor, ook in de stad: zie "bos-"* (3). S "boesinanasi" ("boesi" = o.m. bos-* (3); "nanasi" = "ananas").

Syn.: "wilde ananas", (van b) "boomananas"*.

(dons1989)

...
Etymologie

"Ananas" is een woord uit het Tupi, de taal van de Tupi-indianen, en betekent uitmuntende vrucht. De Spanjaarden noemden de vrucht "piña", naar de "dennenappel" ("cono de pino").
...